بطور کلی ما می توانیم شاخص های اقتصادی یا عوامل تاثیر گذار بر روی روند تغییرات قیمت را به دو دسته شاخص هایی که بر روی روندهای بلندمدت تاثیر می گذارند و شاخص هایی که بصورت کوتاه مدت هم باعث تغییرات قیمت می شوند، تقسیم بندی کرد.
در درس امروز بحث ما مطالعه و بررسی شاخص هایی است که باعث تغییرات بلندمدت قیمت ها میشوند. اما قبل از این کار باید چندین تعریف برای شما داشته باشیم:
اولین مبحث تراز پرداخت ها یا Balance Of Payments می باشد.
تراز پرداخت ها در واقع صورتی از خلاصه کلیه معاملات یک کشور با سایر کشورهای جهان طی دوره زمانی مشخصی می باشد. در صورتیکه تراز پرداخت یک کشور مثبت باشد، بدین معناست که ورود سرمایه بیش از خروج آن بوده، بنابراین از لحاظ تئوری این عامل می تواند باعث افزایش ارزش پول هر کشوری شود.
تراز پرداخت ها از سه بخش عمده تشکیل شده است:
اول: تراز تجاری (Trade Balance)
تراز تجاری = ارزش صادرات کالا - ارزش واردات کالا
بنابراین اگر تراز تجاری (Trade Balance) یک کشور مثبت باشد یعنی اینکه کالای بیشتری صادر شده و کالای کمتری وارد شده است. یا به عبارت دیگر ارزش کالاهای صادراتی بیش از ارزش کالاهای وارداتی است.
از آنجا که کالاهای صادراتی توسط خریداران خارجی صورت می پذیرد، پس این سرمایه گذاران یا خریداران خارجی باید برای خرید کالای آن کشور پول رایج در آن مملکت را پرداخت نمایند ( یا یک واحد پولی مرسوم جهانی مثل دلار آمریکا را ).
بعنوان مثال اگر ژاپن را در نظر بگیریم که یک کشور کاملا صادراتی است، خریداران اجناس ژاپنی که می توانند از تمام دنیا باشند، برای خرید محصولات تولید ژاپن، باید واحد پولی آن کشور یعنی "یــن" را پرداخت کنند. برای این منظور باید پول رایج کشور خودشان را تبدیل به "یـــن" ژاپن بکنند. پس به این ترتیب می بینیم که تقاضا برای خرید "یــن" ژاپن افزایش پیدا می کند. که این عامل می تواند روی افزایش ارزش "یــن" ژاپن در مقابل ارزهای اصلی دیگر هم تاثیر مثبت داشته باشد.
همین قضیه را نیز می توان برای واردات کالاها داشت. یعنی هر چه قدر که یک کشور کالای بیشتری را وارد بکند، برای وارد کردن آن کالا باید پول رایج در کشور خود را به ارزهای خارجی تبدیل نماید. پس بنابراین می بینیم که ما به تفاوت دو مقدار ارزش صادرات کالا و ارزش واردات کالا تراز تجاری یک کشور را تعیین می کند.
دوم: تراز حساب جاری (Current Account Balance)
تراز حساب جاری در واقع بررسی یکجا ارزش صادرات کالا و خدمات است.
تراز حساب جاری = (صادرات کالا + صادرات خدمات) - (واردات خدمات + واردات کالا)
پس بنابراین همانطور که مثبت تراز تجاری (Tracde Balance) می تواند به افزایش ارزش پول یک کشور کمک بکند، طبیعتا مثبت بودن تراز حساب جاری (Current Account Balance) هم می تواند همین شرایط را بوجود بیاورد و یا بالعکس.
سوم: تراز سرمایه (Capital Account Balance)
عبارت است از تفاوت سرمایه گذاری و وام از خارج با سرمایه گذار و وام به خارج
تراز سرمایه = سرمایه گذاری و وام از خارج - سرمایه گذاری و وام به خارج
مجموع تراز سرمایه و تراز حساب جاری و تراز تجاری، تراز پرداخت ها را خواهند ساخت. که همانطور که گفته شد مثبت بودن تراز پرداختهای یک کشور ارزش پول آن کشور را بالاتر و منفی بودن آن ارزش پول آن کشور را پایینتر می آورد.
Balance of payments = Trade Balance + Current Account + Capital Account
امین
